| Çok Okunanlar |
 |
| Çok Yorumlananlar |
|
| İstatistikler |
 |
Aktif |
: 1 |
 |
Dün |
: 91 |
|
|
Bugün |
: 9 |
 |
Top.Tekil |
: 16139 |
|
|
Top.Çoğul |
: 352068 |
|
|
 |
Yıldıray Oğur
aqASADS@SDSD@COM |
|
CEM YILMAZ BAŞÖRTÜSÜ YASAĞINA KARŞI
|
Yurtta genelde yağmurlu geçen bayram günlerinde yapılacak en iyi şey sinemaya gitmekti. Ben de öyle yaptım ve A.R.O.G’u izledim. İyi ki de öyle yapmışım.
Belki
filmde Arif öncülüğündeki modernleşme projesi, A.R.O.G şehrini Taş
Devri’nden Cilalı Taş Devri’ne taşımayı başaramıyor ama Cem Yılmaz hem
kendi mizahına çağ atlatıyor, hem de yıllardır hacı fış fış esprileri
içinde bocalayıp duran mizah dergilerindeki Kemalist-sol mizaha birkaç
tur bindiriyor.
A.R.O.G’un daha ilk günden bu Kemalist-sol mizah geleneğinin artık siyasi öfkesine hâkim olamayıp harakiri yaptığı ulusalcı komiklik Osmanlı Cumhuriyeti’ne gişede fark atması da zaten buna bir işaret.
Modern
sanat müzesinde sergilenen ters çevrilmiş pisuara bakıp “bu şaheserle
sanatçı dünyadaki adaletsizliği, yaşam denen boşluğu tüm çıplaklığıyla
ortaya koymuş” diyen sonradan görme sanat eleştirmeni gibi aşırı yoruma
tuzağına düşmek istemem ama basbayağı siyasi dertleri olan bir film A.R.O.G.
Hatta daha ileri gidip şunu da söyleyeyim Mustafa gibi bir filmi bile kaldırmayan hassas Kemalist bünyeler A.R.O.G’daki bazı esprilerden rahatsız bile olabilir.
Zekice
yapılmış bir başörtüsü yasağı dokundurması, darbe karşıtı espri, bir
töre cinayeti eleştirisi, hızlı modernleşmecilikle dalga geçen bir
sahne; sırıtmayan ve sıkmayan siyasi bir derinlik katmış filme.
Daha fazla bahsedip henüz izlemeyenlerin keyfini kaçırmayayım diyorum ama dayanamayıp birkaçını anlatacağım.
Filmin
en başları. Arif ile Ceko yeni doğacak bebekleri üzerine konuşuyorlar.
Ceko “İnşallah Arif, çocuğumuz sana benzer” diyor. Arif de “Yok
benzemesin zor geçer hayatı” diye yanıtlıyor ve hayale dalıyor.
Hayalinde karşısında bir güvenlik görevlisi “Çocuğunuz bu kılıkla okula
giremez” diye parmak sallıyor. Arif’in küçük oğlunun da kendisi gibi
kaytan bıyıkları olunca okula alınmamış, kapıdaki görevli laftan
anlamıyor.
Biliyorsunuz geçen filmde uzaya giden Arif bu kez
kendini taş devrinde buluyor. Yine acilen geri dönmesi gerek. Taş
Devrini yaşayan A.R.O.G. şehrine, birkaç ayda tüm çağları atlatıp zaman
makinesini keşfettirmek için acele bir modernleşme hamlesine girişiyor,
yani “az zamanda çok iş” yapmaya soyunuyor.
Eline futbol
topunu alıp “Beyler buna top denir” dediği sahne “Efendiler buna şapka
denir” diyen Atatürk’ü hatırlatmıyor değil. Benzerlik bu kadarla da
kalmıyor. Hızlı modernleşmeci Arif de hızlı modernleşmeci Atatürk gibi
“gardırop modernleşmesi” hamlelerine girişiyor. Başlattığı eğitim
seferberliği ile okulda mızrağın ne işe yaradığını öğrenmeye çalışan
çocuklara muhtar heyetinin görevlerini, yerel yönetimlerin önemini
anlatmaya çalışıyor, çocuklar boş gözlerle bakınca öfkeleniyor, “Dur
sakin ol, sabırlı ol” ikazlarına aldırmıyor, “tahammülsüz
modernleşmeci” krizine giriyor, sınıftan zor çıkartılıyor.
Filmde
her türlü yeniliğe karşı çıkan, yasakçı kötü adamlar da var. Onlar,
A.R.O.G’un bu hızlı modernleşme hamlesinden çok rahatsızlar. Bir gün
gelip şehri yakıp, yıkıyorlar. Bu manzarayı gören Cem Yılmaz’ın esprisi
ise yine nokta atışı: “Bu darbe bizi 10 yıl geriye götürdü.”
Ancak
dikkatli bir gözün fark edebileceği başka zekice ve derinlikli espriler
de serpiştirilmiş filme. Mesela insan-maymunlar arasına düşen kara
lahitli sahne ile Kubrick’in 2001 Space Odyssey filminin meşhur açılış sahnesine atıf yapılmış. Benim izlediğim salonda çok az kişi anlayıp güldü ama hoştu.
Cem Yılmaz’ın A.R.O.G’da
kullandığı siyasi mizah, sok gözüne parmak slogan atmakla, siyasi mizah
yapıldığını zanneden klasik dergici mizah geleneğinden uzaklaşan,
ABD’deki muhalif mizahın şahikaları The Simpsons ve South Park’ın yakaladığı dile yaklaşmış bir mizah.
Bu aynı zamanda Türkiye siyasetinde henüz yeterince bir karşılık bulamamış olsa da dünyadaki yeni muhalif siyasetin de dili.
A.R.O.G
ne “mizah mizah içindir” ile nihilist bir hedonizme boğuyor bizi, ne de
“mizah toplum içindir” ile ‘meşaz’ları üzerimize üzerimize boca edip,
sıkıyor.
“Apolitik Cem Yılmaz” ezberi bozuluyor. Bu kez sadece
küçük adamların hikâyesine değil, büyük toplumsal ve siyasal hikâyeye
de cesaretle göz süzmüş bir Cem Yılmaz çıkıyor karşımıza. Türkiye’deki
yükselen değerleri, büyük tartışmayı gözlemleyen ve cesaretle
esprilerine malzeme yapabilen ‘mizahın Şerif Mardin’i denilebilecek bir
Cem Yılmaz ile tanışıyoruz.
Cem Yılmaz, A.R.O.G ile
yıllardır osuruğa gülmeye, ucuz erotik esprilere, hacı fış fış
takıntılarına mecbur bırakılmış bizleri daha derin ve daha komik yeni
bir mizah alanına doğru yükseltiyor.
Korkular, ideolojik
önyargılarla girilmemiş bakir ama bereketli bir mizah tarlası burası.
Cem Yılmaz gibi birine bir yüzyıllık daha malzeme çıkar buradan.
Unutmayalım
ki Kürtçe yasakları, başörtüsü yasağı ile ilgili doğru düzgün mizah
üretilememiş, üstüne mizah üretemediği için de bu büyük meseleleri
çözememiş bir ülkeden bahsediyoruz.
A.R.O.G,
Türkiye’deki mizahın içinde olduğu buzul çağından çıkışının habercisi.
Şimdi mizah ateşini yeniden bulan ve kemiklerimizi ısıtan Cem
Yılmaz’dan, biz gülmeye cesareti olanlar, bir Türk South-Park’ı, yerli
bir Simpsons ailesi bekliyoruz. |
|
|
|
|
Cem Yılmaz başörtüsü yasağına karşı
